Microben spelen een cruciale rol in veel ecologische en biologische processen op aarde. Ze zijn betrokken bij de productie van zuurstof, de afbraak van organisch materiaal, de kringloop van nutriënten en de bescherming tegen ziekteverwekkers. In ons lichaam helpen microben bij de spijsvertering, de afweer en zelfs onze hersenfuncties.
Microben produceren zuurstof
Cyanobacteriën, ook wel blauwalgen genoemd, zijn in staat via fotosynthese zuurstof te produceren. Dit proces vond miljarden jaren geleden voor het eerst plaats en zorgde voor een zuurstofrijke atmosfeer op aarde. Dit maakte het ontstaan van meercellig leven mogelijk.
Microben breken organisch afval af
Bodembacteriën en schimmels spelen een essentiële rol bij het afbreken en recyclen van dood organisch materiaal, zoals bladeren en dode dieren. Zonder deze afbraak zou alle organische stof op aarde zich ophopen.
Microben houden de nutriëntenkringloop in stand
Stikstofbindende bacteriën zetten stikstof uit de lucht om in voor planten beschikbare stikstofverbindingen. Andere bodembacteriën maken fosfor en kalium vrij uit de grond. Hierdoor blijven essentiële voedingsstoffen beschikbaar in de natuur.
Microben beschermen tegen ziektekiemen
Onze huid en slijmvliezen herbergen goedaardige micro-organismen die concurreren met ziekteverwekkers om voedingsstoffen en ruimte. Deze ‘goede’ bacteriën vormen een belangrijke bescherming tegen infecties.
Darmbacteriën helpen bij de spijsvertering
Onze darmflora, met name de dikke darm, bevat biljoenen micro-organismen die helpen voedingsstoffen te verteren, vitamines aan te maken, de darmwand te beschermen en ons immuunsysteem te ondersteunen.
Hersenmicroben beïnvloeden ons gedrag
Ook in onze hersenen komen bacteriën voor, die invloed hebben op onder meer ons humeur, angstgevoelens en sociale interacties. De relatie tussen microben en hersenen is nog grotendeels onbekend.
Veelgestelde vragen
Kunnen alle microben ziekte veroorzaken?
Nee, de meeste microben zijn onschadelijk of zelfs nuttig voor mens en natuur. Slechts een klein deel, zoals bepaalde bacteriën, virussen en schimmels, kunnen bij de mens ziekte veroorzaken.
Hoe zien micro-organismen eruit?
Microben hebben allerlei vormen en maten. Vele zijn rond of ovaal, maar er bestaan ook staafvormige, spiralende en vertakte types. Ze variëren in grootte van ongeveer 0,2 tot 100 micrometer.
Kun je microben zien met het blote oog?
Nee, micro-organismen zijn simpelweg te klein om met het blote oog te zien. Je hebt een microscoop nodig om bacteriën, schimmels en andere microben waar te nemen.
Waar komen microben het meest voor?
Micro-organismen komen vrijwel overal op aarde voor, ook in extreme milieus. Ze leven op onze huid, in de bodem, in water, de lucht en in ons lichaam.
Zijn antibacteriële middelen nuttig?
Overmatig gebruik van antibacteriële zeep en schoonmaakmiddelen is meestal niet nodig. Bovenal kan het schadelijk zijn omdat het resistente bacteriën in de hand werkt.
Kunnen probiotica de darmflora verbeteren?
Probiotica, levende micro-organismen met een gezondmakend effect, kunnen in sommige gevallen de darmflora in balans brengen. Dit kan klachten als diarree verlichten.
Conclusie
Micro-organismen vormen een essentieel onderdeel van het leven op aarde. Hoewel sommige soorten ziekte kunnen veroorzaken, zijn de meeste microben onschuldig of zelfs nuttig. Een gezonde, gevarieerde microbiota is van groot belang voor de natuur en ons lichaam. We staan pas aan het begin van het doorgronden van de onzichtbare wereld van bacteriën en microben.